Yazili kaynaklardan tarihi kisiligi hakkinda sinirli bilgi edinilebilen Myra Piskoposu Aziz Nikolaos’un bayram günü 6 Aralik’tir. 812-842 arasinda yazilmis olan Vita per Michaelemden Patara’da dogdugu ögrenilmektedir. Ancak, kaynakta dogum yili belirtilmemistir. Yasamiyla ilgili en eski belge 6.yy’a tarihlenen Praxis de Stratelatesdir.
Burada, azizin Konstantin döneminde Myra piskoposu oldugu belirtilmektedir. 565′e tarihlenen Sion’lu Nikolaos’un Vitasi Aziz Nikolaos’un Myra’da gömüldügünü belgeler. Yine bu metinde, Myra yakinindaki Sion manastirinin kurucusu ve basrahibi Sion’lu Nikolaos’un Myra’daki aziz Nikolaos’un mezarini ve Martirion’unu ziyareti ve azizin kutsandigi Rosallia gününde Myra’da bir sinod düzenlendigi anlatilir.
Bu bilgilerden 6.yy.’da Nikolaos’un mezarinin önemli bir ziyaret yeri oldugu anlasilmaktadir (Ötüken 1994: 115). 10 Aralik 564′de ölmüstür. Evlenmek isteyen kizlara yardim etmesi ve deniz mucizeleri gibi bir çok mucizesi vardir. Bazi hikayeleri Büyük Konstantin ile baglantilidir: Büyük Konstantin’e rüyasinda görünmesi gibi. Ilginç olan azizin inanci ugruna martir olmamasidir. Teolojik yazilari yoktur (Kazhdan-Sevcenko 1991: 1469). Buna karsin kültü Bizans’tan Italya’ya kadar yayilmistir. Röliklerinin 1087′de Bari’li tüccarlar tarafindan Bari’ye götürüldügü iddia edilmektedir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 1470).
Tasvirlerinde basi saçsiz, düzgün, yuvarlak ve beyaz sakallidir . Piskopos giysileri içinde tasvir edilen aziz Nikolaos’un yasam siklusuna ait Anadolu’daki tek örnek Demre Aziz Nikolaos kilisesi freskolaridir.
Antalya Arkeoloji Müzesi
Bu gün bir kismi Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Kumluca hazinesi, Antalya’nin Kumluca ilçesi yakininda 1963′de köylüler tarafindan yapilan kaçak bir kazida bulunmustur. Gümüs kilise esyalarindan olusan hazinenin bir kismi yurt disina kaçirilmistir. Eserlerin büyük bir bölümü bu gün Washington D.C. Dumbarton Oaks Koleksiyonu, bazi parçalar ise Ingiltere ve Isviçre’de özel koleksiyonlarda bulunmaktadir. Eserlerin üzerindeki yazitlarda “Kutsal Sion”un adinin geçmesi nedeniyle hazinenin Sion manastirina ait oldugu düsünülmektedir.
Manastirin yeri kesin olarak saptanamamakla birlikte çesitli görüsler vardir; Harrison Karabel’de, Sevcenko Myra yakininda olmasi gerektigini öne sürer (Harrison 1963: 119,122; Sevcenko 1984: 14). Nikolaos’un Vitasinda daglik bir bölgede bulunan manastira degerli kaplar, patenler ve samdanlar ithaf edildigi ögrenilmektedir. Sevcenko bunlari Kumluca’da bulunan hazine ile es tutar. Hazinede çok sayida dini esya ve aydinlatma araci bulunmaktadir. Yazitlarda adi geçen dört Piskopos bu eserleri Meryem ve Isa’ya ithaf etmistir. Farkli türlerde çok sayida eser içermesi, isçilik ve kalite açisindan ünik bir hazinedir.
Read More about Ankara’li Aziz Neilos
